Versioni Varie - Varie - Versione Sanniti fieri nemici di Roma
Post gallicum tumultum, romani graviora bello contra samnites susceperunt. Primo romanos apud Furculas Caudinas samnites gravi claude vicerunt et sub iugum magno dedecore miserunt. Postea Papirius Cursor consul, clarus dux, multas copias samnitium sub iugum misit et triumphavit. Samnites autem belum reparaverunt et Quintum Fabium Maximum vicerunt. Sed Quintus Fabius acriore bello Samnites vicit et multa eorum oppida cepit. Deinde Publius Cornelius Rufinus et marius Curius Dentatus consules fervidiori studio bellum regaverunt et ingentibus proeliis Samnites profligaverunt. Tum tandem diuturnum bellum finem habuit. Nullus hostis romam virtutem magis fatigavit quam Samnites qui enim audaciore et fortiores erant quam ceteri italorum populi.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione I preparativi del ratto delle Sabine
Iam res Romana adeo erat valida ut cuilibet finitimarum civitatum bello par esset; sed penuria mulierum hominis aetatem duratura magnitudo erat, quippe quibus nec domi spes prolis nec cum finitimis conubia essent. Tum ex consilio patrum Romulus legatos circa vicinas gentes misit qui societatem conubiumque novo populo peterent: urbes quoque, ut cetera, ex infimo nasci; dein, quas sua virtus ac di iuvent, magnas opes sibi magnumque nomen facere; satis scire, origini Romanae et deos adfuisse et non defuturam virtutem; proinde ne gravarentur homines cum hominibus sanguinem ac genus miscere. Nusquam benigne legatio audita est: adeo simul spernebant, simul tantam in medio crescentem molem sibi ac posteris suis metuebant.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione Numa Pompilio
Eodem anno in agro L. Petilii scribae sub Ianiculo, dum cultores altius terram excavant, duae lapidae arcae inventae sunt. In altera litteris Latinis Graecisque scriptum erat Numam Pompilium, regem Romanorum, sepultum esse, in altera libros Numae Pompilii inesse. Cum scriba eas arcas aperuisset, altera inanis inventa est, sine vestigio corporis humani: nam per tabem tot annorum omnia absumpta erant. In altera Petilius libros invenit, non integros modo sed recentissima specie. Septem Latini de iure Pomtificum erant, totidemque Graeci de disciplina sapientiae. Antias Valerius scripsit libros Pythagoricos fuisse: nam ipse credebat Pythagorae auditorem Numam fuisse. Cum Q. Petilius praetor urbanus libros diligenter legisset, animadvertit eos religiones dissoluturos esse et dixit sese eos in ignem coniecturum esse. Scriba tribunos plebis adit ab tribunis ad senatum res est reiecta. Cum praetor probavisset libros eos inutiles et damnosos esse, senatus in cospectu populi hos cremari iussit.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione Morte della sposa di Dario prigioniera di Alessandro
Alexandro, iter facienti, unus e captivis, qui Darei uxorem comitabantur, deficere eam nuntiat et vix spiritum ducere. Itineris laboribus defatigata, inter manus socrus et eius virginum filiarum collapsa erat, deinde exstincta. Id ipsum alius nuntibus superveniens nuntiavit. Et rex, haud secus quam si matris mors nuntiata esset, crebros edidit gemitus et, lacrimis obortis quales Dareus profundisset, in tabernaculum venit, in quo mater Darei erat, defunctae corpori adsidens. Hic vero renovatus est maeror ut anum humi prostratam vidit. Nam in gremio receperat filias virgines. In conspectu erat nepos parvulus, ob hoc ipsum miserabilis quod nondum sentiebat camalitatem, quae in ipsum redundebat. Crederes Alexandrum inter suas necessitudines flere et non adhibere, sed quaerere solacia. Deinde cibo abstinuit, omnemque honorem funeri servavit more Persarum. Semel eam viderat et ex eximia pulchritudine non ad libidinem sed ad mansuetudinem invitamentum habuerat.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione Le corna e le zampe del cervo
Cervus, qui siti vehementi laborat et per saltus montium errabat, ad fontem pervenit. Dum os suum in liquidam aquam demittit et avidis haustibus sitim compellere desiderabat, vidit in lacu undarum imaginem suam cum ramosis cornibus et decoris atubus. Tanta pulchritudine superbus, cornua et artus laudavit, crurum aximiam gracilitatem contempsit. At subito canum latratus audivit et arcus venatorum ante oculus vidit, quare, metu perterritus, celeri cursu per rubos saltuum fugam cepit. Iam agilitate et celeritate crurum minaces hostes eluserat, sed ramosa cornua ruborum frondibus adhaeserunt et cursum impediverunt. Sic nec canum impetum nec venatorum adventum vitare valut, qui suis ferreis verubus miseram feram necaverunt. Sic gracilia crura utilia fuerant in cursu, cornua contra, splendidibus ornatus corporis, exitus funesti causa fuerunt.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione Le donne conciliano la pace tra romani e sabini
Romulus adversus Tatium processit et in eo loco, ubi nunc Romanorum forum est , pugnam conserit. Primo impetu, vir Romanus, iaculo ictus, cecidit; cuius interitu Romam animo costernati sunt et fugae se dederunt. Tum Sabini clamitabant: “Quid Romani putabant? Quae fuit arrogantia huius populi? Nonne nunc pertimescunt? Hoc sciant Romam: aliud est virgines rapere, aliud pugnare cum viris!”. Sed Romulus arma ad caelum levavit exercitumque romanum monuit ut strenue pugnaret. Proelium redintegrant milites sed raptae mulieres se inter tela adversariorum eiecerunt atque pacem inter Romanos et Sabinos conciliaverunt.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione Le rane chiedono un re
Fama est olim ranas magnis clamoribus et ingenti strepitu regem a Iove petivisse qui suo imperio mores dissolutos compesceret.
Narrant poetae patrem hominum deorumque immortalium paullum risisse atque parvum tigillum de caelo in stagnum demisisse. Cum hoc, in undas levi strepitu incidens, paululum aquas movisset, ranae, pavidissimum genus, subito casu territae, celeriter in ripas fugerunt et, in dumis latentes, aliquantum temporis quieverunt et siluerunt. Postea autem, cum vidissent tigillum immotum in aquis natantem, omnibus contumeliis contempserunt.
Cum diu risissent petulanter obstrepentes, Iovem rursus rogaverunt ut alterum regem, fortiorem priore, mitteret.Narrant Iovem, ira ob tantam stultitiam et petulantiam motum, hydrum misisse, qui miseras, aspero dente correptas, devoravit. Fabula docet mutationem rerum saepe priore statu peiorem esse.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione La leggenda di Tarpea
Sabini, cum in animo haberent populo romano bellum indicere, Tito Tatio imperum detulerunt, qui contra Romam exercitum admovit. Cum vero arcem Romanam capere vi non posset, corrupit auro filiam custodis, ut portam aperiret et parvam manum Sabinorum in eam immitteret. Pollicitus est etiam id quod Sabini in brachiis sinistris gerebant. Puella, putans Sabinos sibi daturos esse armillas laevi brachii, patriam prodidit et partam hostibus aperuit. Sed hostes, ubi in arcem ingressi sunt, puellam sub scutis, quae sinistra manu gerebant, obruerunt. Cum tamen mortem effugisset, Romulus, ut ea puniret, de rupe praecipitavit, quam Tarpeiam ex eius nomine appellaverunt.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione Nasica e il poeta Ennio
Publius Cornelius Nasica videre desiderabat Ennium poetam. Ideo ad illum venit sed ianuam clausam invenit. Tunc amgna voce amicum vocabat nemo tamen respondebet. Tandem ancilla ad fenestram se ostendit, dicens Ennium domi non esse. Nausica statim sensit feminam hoc dixisse domini iussu. Tamen simulans se credere, discesit. Post paucos dies Ennius ad Nausica respondit: ‘Domi non sum’. Cui Ennius: ‘Ianuam aperit; et enim vocem tuam cognosco’. Tunc Nausica:’Impudens es, amice: ego enim fidem praebui verbis ancillae tuae; tu recusas mihi credere’.
…continua
Versioni Varie - Varie - Versione L'integrità morale di Focione
Phocion Atheniensis etsi saepe exercitibus praefuit summosque magistratus cepit, tamen multo eius notior integritas vitae quam rei militaris labor. Itaque huius memoria est nulla, illius autem magna fama, ex quo cognomine Bonus est appellatus. Fuit enim perpetuo pauper, cum divitissimus esse posset propter frequentis delatos honores potestatesque summas, quae ei a populo dabantur. Hic cum a rege Philippo munera magnae pecuniae repudiaret legatique hortarentur accipere simulque admonerent, si ipse his facile careret, liberis tamen suis prospiceret, quibus difficile esset in summa paupertate tantam paternam tueri gloriam, his ille: "Si mei similes erunt, idem hic inquit agellus illos alet, qui me ad hanc dignitatem perduxit; sin dissimiles sunt futuri, nolo meis impensis illorum ali augerique luxuriam.
…continua