Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
vuoi
o PayPal
tutte le volte che vuoi
N N
X X 1
n 1
S = = −
N (n + 1)! n! (n + 1)!
n=1 n=1
µ ¶ µ ¶ µ ¶
1 1 1 1 1
= 1 − + − + − + ...
2! 2! 3! 3! 4!
µ ¶ µ ¶
1 1 1 1
... + − + −
(N − 1)! N ! N ! (N + 1)!
1
=1 − (N + 1)!
e quindi ∞
X n
lim S = 1 =⇒ = 1.
N (n + 1)!
N →+∞ n=1
32
(2) Sia a = 1/[n(n + 3)] il termine generale della serie. Allora
n 1 = 0.
lim n(n + 3)
n→+∞
Inoltre 1 1
∼ ,
2
n(n + 3) n
per cui la serie converge per il criterio del confronto asintotico. Possiamo scrivere
A B An + Bn + 3A
1 = + =
n(n + 3) n n +3 n(n + 3)
da cui 1 1
A + B = 0, 3A = 1 =⇒ A = , B = − ,
3 3
e quindi µ ¶
1 1 1 1
= − .
n(n + 3) 3 n n +3
Ne segue che µ ¶
N
N X
X 1 1 1
1
S = = −
N n(n + 3) 3 n n + 3
n=1
n=1
½µ ¶ µ ¶ µ ¶ µ ¶ µ ¶
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
= 1 − + − + − + − + − + ...
3 4 2 5 3 6 4 7 5 8
µ ¶ µ ¶ µ ¶
1 1 1 1 1 1
... + − + − + −
N − 4 N − 1 N − 3 N N − 2 N +1
µ ¶ µ ¶¾
1 1 1 1
+ − + −
N − 1 N +2 N N +3
½ ¾
1 1 1 1 1 1
= 1+ + − − −
3 2 3 N +1 N +2 N +3
e quindi µ ¶ ∞
X
1 1 1 11 11
1
lim S = 1+ + = =⇒ = .
N 3 2 3 18 n(n + 3) 18
N →+∞ n=1
(3) Poiché 2n + 1 2n
lim = lim = 0,
2 2 2 2
n (n + 1) n · n
n→+∞ n→+∞
e che 2n + 1 2n 2
∼ = ,
2 2 2 2 3
n (n + 1) n · n n
la serie converge per il criterio del confronto asintotico. Osserviamo che
2 2 2 2
(n + 1) = n + 2n + 1 =⇒ 2n + 1 = (n + 1) − n ,
33
per cui 2 2 2 2
2n + 1 (n + 1) − n (n + 1) n 1 1
= = − = − .
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
n (n + 1) n (n + 1) n (n + 1) n (n + 1) n (n + 1)
Ne segue che, essendo la serie telescopica, ¶
µ
N N
X X
2n + 1 1
1
S = = −
N 2 2 2 2
n (n + 1) n (n + 1)
n=1 n=1
µ ¶ µ ¶ µ ¶
1 1 1
1 1
= 1 − + − + − + ...
4 4 9 9 16
µ ¶ µ ¶
1 1 1 1
... + − + −
2 2 2 2
(N − 1) N N (N + 1)
1
=1 − 2
(N + 1)
da cui ∞
X 2n + 1
lim S = 1 =⇒ = 1.
N 2 2
n (n + 1)
N →+∞ n=1
(4) Osserviamo che 1 1
∼ ,
2 2
4n − 1 4n
e quindi la serie converge per il criterio del confronto asintotico. Inoltre
1 A B 2n(A + B) + A − B
= + = ,
2 2
4n − 1 2n − 1 2n + 1 4n − 1
da cui 1 1
A + B = 0, A − B = 1 =⇒ A = , B = − ,
2 2
e quindi µ ¶
1 1 1 1
= − .
2
4n − 1 2 2n − 1 2n + 1
Ne segue che, essendo la serie telescopica ¶
µ
N N
X X
1 1 1
1
=
S = −
N 2
4n − 1 2 2n − 1 2n + 1
n=1 n=1
½µ ¶ µ ¶ µ ¶
1 1 1 1 1
1 1 − + − + − + ...
= 2 3 3 5 5 7
µ ¶ µ ¶¾
1 1 1 1
... + − + −
2N − 3 2N − 1 2N − 1 2N + 1
µ ¶
1 1
= 1 −
2 2N + 1
da cui ∞
X 1 1
1 =⇒ = .
lim S =
N 2
2 4n − 1 2
N →+∞ n=1
34
(5) Osserviamo che
√ √
√ √
1 1 n +1 − n n +1+ n n +1 − n
√ √ √ √ √ √
− = · = =
√ √ √ √
n n +1 n n +1 n +1+ n n n + 1( n + 1 + n)
n +1 − n 1 1
√ √ √ √ √
= ∼ = ,
√
√ 3/2
n n · 2 n 2n
n n + 1( n + 1 + n)
per cui la serie converge per il criterio del confronto asintotico. Ora la serie si
presenta già in forma telescopica, per cui
¶
µ
N
X 1
1
√ √
S = −
N n n +1
n=1
µ ¶ µ ¶ µ ¶
1 1 1 1 1
√ √ √ √ √
= 1 − + − + − + ...
2 2 3 3 4
¶ µ ¶
µ 1 1 1 1
√ √ √ √
... + − + −
N − 1 N +1
N N
1
√
=1 − N +1
e quindi µ ¶
∞
X 1 1
√ √
lim S = 1 =⇒ − = 1.
N n n +1
N →+∞ n=1
(6) Indichiamo con a = 1/[n(n + 1)(n + 2)] il termine generale. Poiché
n 1 1
a ∼ = ,
n 3
n · n · n n
la serie converge per il criterio del confronto asintotico. Abbiamo poi
A B C A(n + 1)(n + 2) + Bn(n + 2) + Cn(n + 1)
a = + + = ,
n n n +1 n +2 n(n + 1)(n + 2)
da cui 2
(A + B + C)n + (3A + 2B + C)n + 2A
a = ,
n n(n + 1)(n + 2)
e quindi 1
1 , B = −1, C = .
A + B + C = 0, 3A + 2B + C = 0, 2A = 1 =⇒ A = 2 2
Ne segue che µ ¶
1 1 2 1
a = − + .
n 2 n n +1 n +2
35
1
Si ha allora µ ¶
N N
X X
1 1 1 2 1
S = = − +
N n(n + 1)(n + 2) 2 n n + 1 n + 2
n=1 n=1
½µ ¶ µ ¶ µ ¶ µ ¶
1 2 1 1 2 1 1 2 1 1 2 1
= 1 − + + − + + − + + − + + ...
2 2 3 2 3 4 3 4 5 4 5 6
¶ µ ¶
µ 2 1 2 1
1
1 − + + − +
... + N − 3 N − 2 N − 1 N − 2 N − 1 N
µ ¶ µ ¶¾
2 1 2 1
1 1
+ − + + − +
N − 1 N N +1 N N +1 N +2
µ ¶
2 1
1 1
= − +
2 2 N +1 N +2
e quindi ∞
X 1
1 1
lim S = =⇒ = .
N 4 n(n + 1)(n + 2) 4
N →+∞ n=1 2
Esercizio 8 Determinare il carattere delle seguenti serie µ ¶
∞ ∞ ∞
X X X
1 log n n +1
(1) , (2) , (3) log ,
4 2
log(1 + n) n n
n=2 n=1 n=1
√
√
∞ ∞ ∞
X X X
n +2 − n − 2 1 1
√ √ ,
(4) , (5) log , (6) log
n n 3
n
n=2 n=1 n=1
∞ ∞
∞
X X
X
1 1 2n
(7) , (9) 3 · cos(nπ),
, (8)
log n log(n!)
2 2
n=1 n=1
n=1
∞ ∞ ∞
X X X
2
n 43
3 n 1
µ ¶
(10) , (11) , (12) ,
n n
(n!) 6 4n
n=1 n=1 n=1 3n
µ ¶
∞ ∞ ∞
X X X n
2 1 1
µ ¶ √
(13) , (14) , (15) ,
n +2
log n
3n + 2 n
n=1 n=2 n=1
3n
1 Possiamo calcolare la somma con le proprietà delle sommatorie. Infatti si ha
( )
µ ¶ N N
N N X X
X X 1 1
1 1 2 1 1
1
S = − + − 2 +
=
N 2 n n +1 n +2 2 n n + 1 n + 2
n=1 n=1
n=1 n=1
( )
N +1 N +2
N X X
X 1 1
1 1
= − 2 +
2 n n n
n=2 n=3
n=1
( )
N N
N X X
X 1 1
1 1 1 1 1 1
1 +1+ − 2 − 2 · − 2 + + +
= 2 n 2 n 2 N + 1 n N +1 N +2
n=3 n=3
n=3
½ ¾ µ ¶
1 1 1 1 1 1 1
1 1
= − 1 − 2 + + − +
1+ = .
2 2 N +1 N +1 N +2 2 2 N +1 N +2
36
µ ¶ µ ¶
2 2
∞ ∞ ∞
X X X
n n n
1 n
n +2 n − 2
n
(16) , (17) 3 , (18) ,
n
5 n n (2n)!
n=1 n=1 n=1
r
∞ ∞
X X 1
n+
4 n n
µ ¶
n 1 + .
(19) , (20) n
3
n 1
n +
n=1 n=1 n
−1
Soluzione. (1) Sia a = [log(n + 1)] > 0. Allora la serie converge o di-
n
verge positivamente. Essendo lim a = 0 non possiamo concludere niente sul
n
n→+∞
carattere. Tuttavia 1
n ≥ 2 =⇒ n + 1 ≥ 3 =⇒ log(n + 1) < n + 1 =⇒ a > .
n n +1
Ne segue che ∞ ∞ ∞ ∞
X X X X
1 1 1 1 1
> = = − 1 − ,
log(1 + n) 1 + n n n 2
n=2 n=2 n=3 n=1
che diverge, essendo l’ultima la serie armonica. Quindi la serie diverge per
confronto. 4
(2) Sia a = (log n)/n ≥ 0. Allora la serie converge o diverge positivamente.
n
Essendo lim a = 0 non possiamo concludere niente sul carattere. Tuttavia,
n
n→+∞
avendosi log n < n per ogni n ≥ 1, si ha pure
log n n 1
< = ,
4 4 3
n n n
per cui ∞ ∞
X X
log n 1
< ,
4 3
n n
n=1 n=1
ed essendo l’ultima serie convergente (serie armonica generalizzata con espo-
nente α = 3), la serie data converge per il criterio del confronto.
¡ ¢
n+1
(3) Sia a = log . Poiché, se n ≥ 2,
n 2
n 1 1 1 1 3
n +1 = + ≤ + = < 1,
2 2
n n n 2 4 4
allora µ ¶
n +1
log < 0, ∀ n ≥ 2,
2
n
per cui la serie converge o diverge negativamente. Essendo
n 1
lim a = lim log = lim log = lim (− log n) = −∞,
n 2
n n
n→+∞ n→+∞ n→+∞ n→+∞
la serie diverge negativamente. 37
√ √
n+2− n−2
(4) Sia a = . Possiamo scrivere
n n
√ √ √ √
n +2 − n − 2 n +2+ n − 2
√ √
a = · =
n n n +2+ n − 2
n +2 − n +2 4
¡√ ¢ ¡√ ¢
√ √
= > 0,
= n n +2+ n − 2 n n +2+ n − 2
e quindi la serie converge o diverge positivamente. Essendo lim a = 0 non
n
n→+∞
possiamo concludere niente sul carattere. Tuttavia, per quanto abbiamo scritto
sopra si ha 4 2
√
a ∼ = ,
n 3/2
n · 2 n n
e quindi la serie converge per il criterio del confronto asintotico essendo asintot-
ica alla serie armonica generalizzata di esponente α = 3/2.
(5) Abbiamo 1 1
−1/2
√
a = log = log n = − · log n ≤ 0, ∀ n ≥ 1,
n 2
n
per cui la serie converge o diverge negativamente. Essendo lim a = −∞, la
n
n→+∞
serie diverge negativamente.
(6) Abbiamo 1