Fabulae - Libro 1 - Favola Prologo
Aesopus auctor quam materiam repperit,
hanc ego polivi1 versibus senariis.
Duplex libelli dos est: quod risum movet,
et quod prudenti vitam consilio monet.
Calumniari si quis autem voluerit,
quod arbores loquantur, non tantum ferae,
fictis iocari nos meminerit fabulis.”
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 29 - Asino che deride il cinghiale
Plerumque stulti, risum dum captant levem,
gravi destringunt alios contumelia,
et sibi nocivum concitant periculum.
Asellus apro cum fuisset obvius,
‘Salve’ inquit ‘frater’. Ille indignans repudiat
officium, et quaerit cur sic mentiri velit?
Asinus demisso pene ‘Similem si negas
tibi me esse, certe simile est hoc rostro tuo’.
Aper, cum vellet facere generosum impetum,
repressit iram et ‘Facilis vindicta est mihi:
sed inquinari nolo ignavo sanguine’.
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 25 - Cane e coccodrillo
Consilia qui dant prava cautis hominibus
et perdunt operam et deridentur turpiter.
Canes currentes bibere in Nilo flumine,
a corcodillis ne rapiantur, traditum est.
Igitur cum currens bibere coepisset canis,
sic corcodillus 'Quamlibet lambe otio,
noli vereri'. At ille 'Facerem mehercules,
nisi esse scirem carnis te cupidum meae'.
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 23 - Cane fedele
Repente liberalis stultis gratus est,
verum peritis inritos tendit dolos.
Nocturnus cum fur panem misisset cani,
obiecto temptans an cibo posset capi,
‘Heus’, inquit ‘linguam vis meam praecludere,
ne latrem pro re domini? Multum falleris.
Namque ista subita me iubet benignitas
vigilare, facias ne mea culpa lucrum’.
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 3 - Cornacchia superba e pavone
Ne gloriari libeat alienis bonis,
suoque potius habitu vitam degere,
Aesopus nobis hoc exemplum prodidit.
Tumens inani graculus superbia
pinnas, pavoni quae deciderant, sustulit,
seque exornavit. Deinde, contemnens suos
immiscet se ut pavonum formoso gregi
illi impudenti pinnas eripiunt avi,
fugantque rostris. Male mulcatus graculus
redire maerens coepit ad proprium genus,
a quo repulsus tristem sustinuit notam.
Tum quidam ex illis quos prius despexerat
‘Contentus nostris si fuisses sedibus
et quod Natura dederat voluisses pati,
nec illam expertus esses contumeliam
nec hanc repulsam tua sentiret calamitas’.
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 20 - I cani famelici
Stultum consilium non modo effectu caret,
sed ad perniciem quoque mortalis devocat.
Corium depressum in fluvio viderunt canes.
Id ut comesse extractum possent facilius,
aquam coepere ebibere: sed rupti prius
periere quam quod petierant contingerent.
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 4 - Il cane e la carne
Amittit merito proprium qui alienum adpetit.
Canis, per fluvium carnem cum ferret,
natans lympharum in speculo vidit simulacrum suum,
aliamque praedam ab altero ferri putans
eripere voluit; verum decepta aviditas
et quem tenebat ore dimisit cibum,
nec quem petebat adeo potuit tangere.
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 1 - Il lupo e l'agnello
Ad rivum eundem lupus et agnus venerant,
Siti compulsi; superior stabat lupus
Longeque inferior agnus. Tunc fauce improba
Latro incitatus iurgii causea intulit.
"Cur", inquit, "turbulentam fecisti mihi
Aquambibenti?". "Laniger contra timens:
"Qui possum, quaeso, facere quod quereris, lupe?
A te decurrit ad meos haustus liqour
Repulsus ille veritatis viribus:
"Ante hos sex menses male", ait, "dixisti mihi"
Respondit agnus: "Equidem natus non eram".
"Pater hercle tuus", inquit, "male dixit mihi".
Atque ita correptum lacerat iniusta nece.
Haec propter illos scripta est homines fabula,
Qui fictis causis innocentes opprimunt.
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 10 - Il lupo, la volpe e la scimmia giudice
Quicumque turpi fraude semel innotuit,
etiam si verum dicit, amittit fidem.
Hoc adtestatur brevis Aesopi fabula.
Lupus arguebat vulpem furti crimine;
negabat illa se esse culpae proximam.
Tunc iudex inter illos sedit simius.
Uterque causam cum perorassent suam,
dixisse fertur simius sententiam:
'Tu non videris perdidisse quos petis;
te credo subripuisse quod pulchre negas'
…continua
Fabulae - Libro 1 - Favola 15 - L'immutabile Condizione degli Umili
In principatu commutando, saepius
nil praeter domini nomen mutant pauperes.
id esse verum parva haec fabella indicat.
Asellum in prato timidum pascebat senex.
Is hostium clamore subito territus
suadebat asino fugere ne possent capi.
At ille lentus: "Quaeso, num binas mihi
clitellas impositurum victorem putas?".
Senex negavit. "Ego quid mea,
cui seviam, clitellas dum portem meas?".
…continua