Traduzione dal Latino all'Italiano di Bellum Civile (Pharsalia), Lucano

Bella per Emathios plus quam civilia campos iusque datum sceleri canimus, populumque potentem in sua victrici conversum viscera dextra cognatasque acies, et rupto foedere regni certatum totis concussi viribus orbis in commune nefas, infestisque obvia signis signa, pares aquilas et pila minantia pilis. quis furor, o cives, quae tanta licentia ferri gentibus invisis Latium praebere cruorem?

Bella per Emathios plus quam civilia campos Iusque datum sceleri canimus, populumque potentem In sua victrici conversum viscera dextra, Cognatasque acies, et rupto foedere regni, Certatum totis concussi viribus orbis In commune nefas, infestisque obvia signis Signa, pares aquilas, et pila minantia pilis. Quis furor, o cives, quae tanta licentia ferri, Gentibus invisis Latium praebere cruorem? Cumque superba foret Babylon spolianda tropaeis Ausoniis, umbraque erraret Crassus inulta, Bella geri placuit nullos habitura triumphos? Heu quantum terrae potuit pelagique parari Hoc, quem civiles hauserunt, sanguine, dextrae, Unde venit Titan, et nox ubi sidera condit, Quaque dies medius flagrantibus aestuat horis, Et qua bruma, rigens ac nescia vere remitti, Adstringit Scythico glacialem frigore pontum! Sub iuga iam Seres, iam barbarus isset Araxes, Et gens si qua iacet nascenti conscia Nilo. Tunc, si tantus amor belli tibi, Roma, nefandi, Totum sub Latias leges cum miseris orbem, In te verte manus: nondum tibi defuit hostis. At nunc semirutis pendent quod moenia tectis Urbibus Italiae, lapsisque ingentia muris Saxa iacent, nulloque domus custode tenentur Rarus et antiquis habitator in urbibus errat, Horrida quod dumis multosque inarata per annos Hesperia est, desuntque manus poscentibus arvis, Non tu, Pyrrhe ferox, nec tantis cladibus auctor Poenus erit: nulli penitus discindere ferro Contigit: alta sedent civilis vulnera dextrae.

Hi mores, haec duri inmota Catonis secta fuit, servare modum finemque tenere naturamque sequi patriaeque inpendere vitam nec sibi sed toti genitum se credere mundo. Huic epulae vicisse famem, magnique penates summovisse hiemem tecto, pretiosaque vestis hirtam membra super Romani more Quiritis induxisse togam, Venerisque hic maximus usus, progenies: urbi pater est urbique maritus, iustitiae cultor, rigidi servator honesti, in commune bonus; nullosque Catonis in actus subrepsit partemque tulit sibi nata voluptas.