Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Scarica il documento per vederlo tutto.
vuoi
o PayPal
tutte le volte che vuoi
CODESTO
Singolare maschile femminile Neutro
Nom ìste ìsta ìstud
Gen istìus istìus istìus
Dat ìsti ìsti ìsti
Acc ìstum ìstam ìstud
Abl ìsto ìsta ìsto
Plurale
Nom ìsti ìstae ìsta
Gen istòrum istàrum istòrum
Dat ìstis ìstis ìstis
Acc ìstos ìstas ìsta
Abl ìstis ìstis ìstis
QUELLO
Singolare maschile femminile Neutro
Nom ìlle ìlla ìllud
Gen illìus illìus illìus
Dat ìlli ìlli ìlli
Acc ìllum ìllam ìllud
Abl ìllo ìlla ìllo
Plurale
Nom ìlli ìllae ìlla
Gen illòrum illàrum illòrum
Dat ìllis ìllis ìllis
Acc ìllos ìllas ìlla
Abl ìllis ìllis ìllis
PRONOMI DETERMINATIVI
I pronomi determinativi sono: is-ea-id; idem-eadem-idem;
N.B.
ipse-ipsa-ipsum. QUELLO, EGLI
Singolare maschile femminile Neutro
Nom ìs éa id
Gen éius éius éius
Dat éi éi éi
Acc éum éam id
Abl éo éa éo
Plurale
Nom éi (ii) éae éa
Gen eòrum eàrum eòrum
Dat éis (iis) éis (iis) éis (iis)
Acc éos éas éa
Abl éis (iis) éis (iis) éis (iis)
MEDESIMO
Singolare maschile femminile Neutro
Nom ìdem éadem ìdem
Gen eiùsdem eiùsdem eiùsdem
Dat eìdem eìdem eìdem
Acc eùndem eàndem ìdem
Abl eòdem eàdem eòdem
Plurale
Nom éidem eaédem éadem
Gen eorùndem earùndem eorùndem
Dat eìsdem eìsdem eìsdem
Acc eòsdem eàsdem éadem
Abl eìsdem eìsdem eìsdem
QUELLO STESSO (in persona)
Singolare maschile femminile Neutro
Nom ìpse ìpsa ìpsum
Gen ipsìus ipsìus ipsìus
Dat ìpsi ìpsi ìpsi
Acc ìpsum ìpsam ìpsum
Abl ìpso ìpsa ìpso
Plurale
Nom ìpsi ìpsae ìpsa
Gen ipsòrum ipsàrum ipsòrum
Dat ìpsis ìpsis ìpsis
Acc ìpsos ìpsas ìpsa
Abl ìpsis ìpsis ìpsis
PRONOMI RELATIVI
Singolare maschile femminile Neutro
Nom qui quae quod
Gen cùius cùius cùius
Dat cùi cùi cùi
Acc quém quàm quòd
Abl quo qua quo
Plurale
Nom qui quae quae
Gen quòrum quàrum quòrum
Dat quìbus quìbus quìbus
Acc quos quas quae
Abl quìbus quìbus quìbus
N.B.: Il pronome relativo quicùmque-quaecùmque-quodcùmque (= chiunque) segue
la stessa
declinazione di qui-quae-quod; ad ogni forma si aggiunge il suffisso –cumque.
es. quorumcumque
REGOLE
Il pronome relativo dà sempre inizio alla frase, concorda in genere e in numero col
nome a cui si riferisce; il caso, invece, dipende dal complemento che rappresenta.
es. Liber quem vides (compl. ogg.)
Vir qui laudat
Se il pronome relativo è preceduto da un pronome dimostrativo, quest’ultimo può
essere sottinteso solo se è nello stesso caso del relativo; altrimenti si esprimono
sia il pronome relativo sia il pronome dimostrativo.
es: Amo chi mi ama = amo eum, qui me amat
Amo chiunque mi ama = amo eum, quicumque me amat
Amo ciò che tu ami = amo quod amas
PRONOMI E AGGETTIVI INTERROGATIVI
I pronomi e gli aggettivi interrogativi più usati in latino sono :
quis? quid? = chi ? che cosa? (pronome)
quìsnam? quìdnam? = quale? che?
Ecquis? Ecquid?
Numquis? Numquid?
qui? quae? quod? = quale? che? (aggettivo)
Quinam? Quaenam? Quodnam?
uter? utra? utrum? = chi dei due? quale dei due? (pronome e
aggettivo)
qualis? quale? = di che qualità? di che specie? (aggettivo)
quantus-a-um? = quanto? quanto grande? (aggettivo)
quot? (indeclinabile) = quanti? quanto numerosi? (aggettivo)
quam multi? = quante persone?
quis? (chi?) quid? (che cosa?)
Singolare MASCH. – FEMM. NEUTRO
Nom QUIS? QUID?
Gen CUIUS ? CUIUS REI ?
Dat CUI? CUI REI ?
Acc QUEM ? QUID ?
Abl QUO ? QUA RE ?
Plurale
Nom QUI ? QUAE?
Gen QUORUM? QUARUM RERUM?
Dat QUIBUS ? QUIBUS REBUS ?
Acc QUOS? QUAE?
Abl QUIBUS? QUIBUS REBUS ?
N.B. 1) Uter-utra-utrum sono sia pronomi che aggettivi.
Se sono seguiti da un pronome reggono il genitivo partitivo
es. chi di noi? = uter nostrum?
2) Se sono seguiti da un nome si accordano ad esso in genere,
numero e caso
passando al singolare
es. quale dei due consoli è giunto? = uter consul venit?
3) uter significa chi? ( ); per indicare chi? ( ) si usa
tra due persone tra molti
quis? PRONOMI INDEFINITI
maschile neutro significato
ALIQUIS ALIQUID = qualcuno
QUISQUAM QUIDQUAM = alcuno
QUISQUE QUIDQUE = ognuno
UNUSQUISQUE UNUMQUIDQUE = ciascuno
àliquis, àliquid (PRONOME)
Singolare MASCH. NEUTRO
Nom àliQUIS àliQUID
Gen aliCùIUS aliCùIUS REI
Dat àliCUI àliCUI REI
Acc àliQUEM àliQUID
Abl àliQUO àliQUA RE
Plurale
Nom àliQUI àliQUA
Gen aliQUòRUM aliQUàRUM RéRUM
Dat alìQUIBUS alìQUIBUS RéBUS
Acc àliQUOS àliQUA
Abl alìQUIBUS alìQUIBUS RéBUS
àliqui, àliqua, àliquod (AGGETTIVO)
Singolare MASCH. FEMM. NEUTRO
Nom àliQUI àliQUA àliQUOD
Gen aliCùIUS àliCùIUS aliCùIUS
Dat àliCUI àliCUI àliCUI
Acc àliQUEM àliQUAM àliQUOD
Abl àliQUO àliQUA àliQUA
Plurale
Nom àliQUI àliQUAE àliQUA
Gen aliQUòRUM aliQUàRUM aliQUòRUM
Dat alìQUIBUS alìQUIBUS alìQUIBUS
Acc àliQUOS àliQUAS àliQUA
Abl alìQUIBUS alìQUIBUS alìQUIBUS
AGGETTIVI INDEFINITI
POSITIVI
Maschile femminile neutro significato
aliqui aliqua aliquod = qualche
ullus ulla ullum = alcuno
quidam quaedam quoddam = un tale
quisque quaeque quodque = ogni
unusquique unaquaeque unumquodque = ciascuno
quivis quaevis quodvis = chiunque
uterque utraque utrumque = entrambi
uterlibet utralibet utrumlibet = qualunque dei due
Differenza nell’uso di Alius e Alter
àlius-àlia-àliud = un altro ( alius serve ad indicare una persona o una cosa diversa da quella
)
di cui si parla
àlter-àltera-àlterum = l’altro ( alter serve ad indicare la seconda di due persone o cose di
)
cui si parla
Traduzione di “gli altri”
alii aliae alia = altre persone
1 reliqui reliquae reliqua = i rimanenti
2 ceteri ceterae cetera = tutti gli altri
3 PRONOMI E AGGETTIVI INDEFINITI
NEGATIVI
NEMO = NESSUNO (pronome)
NULLUS-NULLA-NULLUM = NESSUNO (aggettivo)
NIHIL = NULLA
NEUTER-NEUTRA-NEUTRUM = NESSUNO DEI DUE
Nom nìhil
Gen nullìus rei
Dat nùlli rei
Acc nìhil
Abl nùlla re
Declinazione di Némo Declinazione di nìhil
Nom némo
Gen néminis / nullìus
Dat némini / nùlli
Acc néminem
Abl nùllo PRONOMI E AGGETTIVI CORRELATIVI
TALIS………….QUALIS = tale… quale
TANTUS……….QUANTUS = tanto…quanto
TANTULUS……QUANTULUS = tanto piccolo… quanto piccolo
TOT……………..QUOT = tanti… quanti
ARRIVIAMO FINALMENTE AL VERBO ED AI SUOI CARATTERI
GENERALI
Il latino possiede 4 coniugazioni: in -are, -ère, -ere, -ire
Il verbo ha 3 forme (o diàtesi): attiva, passiva e deponente (=forma
passiva ma significato attivo)
Anche in latino, come in italiano, i modi del verbo si suddividono in:
modi finiti: indicativo, congiuntivo e imperativo
- modi indefiniti: infinito, participio, gerundio, gerundivo e supino
-
I tempi sono 6: presente, imperfetto, futuro, perfetto, piuccheperfetto,
futuro anteriore
I TEMI PRINCIPALI
I temi principali da cui derivano tutte le forme del verbo latino sono 3:
tema del presente: da cui si ricavano tutti i presenti, l’imperfetto e
- il futuro
tema del perfetto : da cui derivano tutti i perfetti, i piuccheperfetti e
- fut. ant.
tema del supino : da cui si ricava l’infinito fut., i participi perf. e
- futuro
Es. laud-o, as, laud-avi, laudat-um, laudare
LAUD- LAUDAV- LAUDAT-
(tema del presente) (tema del perfetto) (tema del supino)
presente - perfetto - infinito futuro
- imperfetto - piuccheperfetto - participio futuro
- futuro - futuro anteriore - participio perfetto
-
LE DESINENZE PERSONALI
Per la forma attiva sono: -o (-m), -s, -t, -mus, -tis, -nt
Per la forma passiva: -or (-r), -ris, -tur, -mur, -mini, -ntur
IL VERBO SUM
SUM-ES-FUI-ESSE
INDICATIVO
PRESENTE IMPERFETTO FUTURO
sum éram éro
es éras éris
est érat érit
sùmus eràmus èrimus
èstis eràtis éritis
sunt érant érunt
PERFETTO PIÙCHEPERF. FUT. ANTERIORE
fùi fùeram fùero
fuìsti fùeras fùeris
fùit fùerat fùerit
fùimus fueràmus fuérimus
fuìstis fueràtis fuéritis
fuèrunt fùerant fùerint
CONGIUNTIVO
PRESENTE PERFETTO
sim fùerim
sis fùeris
sit fùerit
sìmus fuérimus
sìtis fuéritis
sint fùerint
IMPERFETTO PIUCHEPERF.
éssem fuìssem
éssess fuìsses
ésset fuìsset
essémus fuissémus
essétis fuissétis
éssent fuìssent
IMPERATIVO - PRESENTE : es, éste
- FUTURO: ésto, ésto, estòte, sùnto
INFINITO: - Presente: ésse
- Passato : fuìsse
- Futuro : futùrum esse
PARTICIPIO: Presente: ens, éntis
Futuro: futùrus-a-um
GERUNDIO: (manca)