Anteprima
Vedrai una selezione di 7 pagine su 29
Lingua latina - Appunti Pag. 1 Lingua latina - Appunti Pag. 2
Anteprima di 7 pagg. su 29.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Lingua latina - Appunti Pag. 6
Anteprima di 7 pagg. su 29.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Lingua latina - Appunti Pag. 11
Anteprima di 7 pagg. su 29.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Lingua latina - Appunti Pag. 16
Anteprima di 7 pagg. su 29.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Lingua latina - Appunti Pag. 21
Anteprima di 7 pagg. su 29.
Scarica il documento per vederlo tutto.
Lingua latina - Appunti Pag. 26
1 su 29
D/illustrazione/soddisfatti o rimborsati
Disdici quando
vuoi
Acquista con carta
o PayPal
Scarica i documenti
tutte le volte che vuoi
Estratto del documento

CODESTO

Singolare maschile femminile Neutro

Nom ìste ìsta ìstud

Gen istìus istìus istìus

Dat ìsti ìsti ìsti

Acc ìstum ìstam ìstud

Abl ìsto ìsta ìsto

Plurale

Nom ìsti ìstae ìsta

Gen istòrum istàrum istòrum

Dat ìstis ìstis ìstis

Acc ìstos ìstas ìsta

Abl ìstis ìstis ìstis

QUELLO

Singolare maschile femminile Neutro

Nom ìlle ìlla ìllud

Gen illìus illìus illìus

Dat ìlli ìlli ìlli

Acc ìllum ìllam ìllud

Abl ìllo ìlla ìllo

Plurale

Nom ìlli ìllae ìlla

Gen illòrum illàrum illòrum

Dat ìllis ìllis ìllis

Acc ìllos ìllas ìlla

Abl ìllis ìllis ìllis

PRONOMI DETERMINATIVI

I pronomi determinativi sono: is-ea-id; idem-eadem-idem;

N.B.

ipse-ipsa-ipsum. QUELLO, EGLI

Singolare maschile femminile Neutro

Nom ìs éa id

Gen éius éius éius

Dat éi éi éi

Acc éum éam id

Abl éo éa éo

Plurale

Nom éi (ii) éae éa

Gen eòrum eàrum eòrum

Dat éis (iis) éis (iis) éis (iis)

Acc éos éas éa

Abl éis (iis) éis (iis) éis (iis)

MEDESIMO

Singolare maschile femminile Neutro

Nom ìdem éadem ìdem

Gen eiùsdem eiùsdem eiùsdem

Dat eìdem eìdem eìdem

Acc eùndem eàndem ìdem

Abl eòdem eàdem eòdem

Plurale

Nom éidem eaédem éadem

Gen eorùndem earùndem eorùndem

Dat eìsdem eìsdem eìsdem

Acc eòsdem eàsdem éadem

Abl eìsdem eìsdem eìsdem

QUELLO STESSO (in persona)

Singolare maschile femminile Neutro

Nom ìpse ìpsa ìpsum

Gen ipsìus ipsìus ipsìus

Dat ìpsi ìpsi ìpsi

Acc ìpsum ìpsam ìpsum

Abl ìpso ìpsa ìpso

Plurale

Nom ìpsi ìpsae ìpsa

Gen ipsòrum ipsàrum ipsòrum

Dat ìpsis ìpsis ìpsis

Acc ìpsos ìpsas ìpsa

Abl ìpsis ìpsis ìpsis

PRONOMI RELATIVI

Singolare maschile femminile Neutro

Nom qui quae quod

Gen cùius cùius cùius

Dat cùi cùi cùi

Acc quém quàm quòd

Abl quo qua quo

Plurale

Nom qui quae quae

Gen quòrum quàrum quòrum

Dat quìbus quìbus quìbus

Acc quos quas quae

Abl quìbus quìbus quìbus

N.B.: Il pronome relativo quicùmque-quaecùmque-quodcùmque (= chiunque) segue

la stessa

declinazione di qui-quae-quod; ad ogni forma si aggiunge il suffisso –cumque.

es. quorumcumque

REGOLE

Il pronome relativo dà sempre inizio alla frase, concorda in genere e in numero col

nome a cui si riferisce; il caso, invece, dipende dal complemento che rappresenta.

es. Liber quem vides (compl. ogg.)

Vir qui laudat

Se il pronome relativo è preceduto da un pronome dimostrativo, quest’ultimo può

essere sottinteso solo se è nello stesso caso del relativo; altrimenti si esprimono

sia il pronome relativo sia il pronome dimostrativo.

es: Amo chi mi ama = amo eum, qui me amat

Amo chiunque mi ama = amo eum, quicumque me amat

Amo ciò che tu ami = amo quod amas

PRONOMI E AGGETTIVI INTERROGATIVI

I pronomi e gli aggettivi interrogativi più usati in latino sono :

quis? quid? = chi ? che cosa? (pronome)

quìsnam? quìdnam? = quale? che?

Ecquis? Ecquid?

Numquis? Numquid?

qui? quae? quod? = quale? che? (aggettivo)

Quinam? Quaenam? Quodnam?

uter? utra? utrum? = chi dei due? quale dei due? (pronome e

aggettivo)

qualis? quale? = di che qualità? di che specie? (aggettivo)

quantus-a-um? = quanto? quanto grande? (aggettivo)

quot? (indeclinabile) = quanti? quanto numerosi? (aggettivo)

quam multi? = quante persone?

quis? (chi?) quid? (che cosa?)

Singolare MASCH. – FEMM. NEUTRO

Nom QUIS? QUID?

Gen CUIUS ? CUIUS REI ?

Dat CUI? CUI REI ?

Acc QUEM ? QUID ?

Abl QUO ? QUA RE ?

Plurale

Nom QUI ? QUAE?

Gen QUORUM? QUARUM RERUM?

Dat QUIBUS ? QUIBUS REBUS ?

Acc QUOS? QUAE?

Abl QUIBUS? QUIBUS REBUS ?

N.B. 1) Uter-utra-utrum sono sia pronomi che aggettivi.

Se sono seguiti da un pronome reggono il genitivo partitivo

es. chi di noi? = uter nostrum?

2) Se sono seguiti da un nome si accordano ad esso in genere,

numero e caso

passando al singolare

es. quale dei due consoli è giunto? = uter consul venit?

3) uter significa chi? ( ); per indicare chi? ( ) si usa

tra due persone tra molti

quis? PRONOMI INDEFINITI

maschile neutro significato

ALIQUIS ALIQUID = qualcuno

QUISQUAM QUIDQUAM = alcuno

QUISQUE QUIDQUE = ognuno

UNUSQUISQUE UNUMQUIDQUE = ciascuno

àliquis, àliquid (PRONOME)

Singolare MASCH. NEUTRO

Nom àliQUIS àliQUID

Gen aliCùIUS aliCùIUS REI

Dat àliCUI àliCUI REI

Acc àliQUEM àliQUID

Abl àliQUO àliQUA RE

Plurale

Nom àliQUI àliQUA

Gen aliQUòRUM aliQUàRUM RéRUM

Dat alìQUIBUS alìQUIBUS RéBUS

Acc àliQUOS àliQUA

Abl alìQUIBUS alìQUIBUS RéBUS

àliqui, àliqua, àliquod (AGGETTIVO)

Singolare MASCH. FEMM. NEUTRO

Nom àliQUI àliQUA àliQUOD

Gen aliCùIUS àliCùIUS aliCùIUS

Dat àliCUI àliCUI àliCUI

Acc àliQUEM àliQUAM àliQUOD

Abl àliQUO àliQUA àliQUA

Plurale

Nom àliQUI àliQUAE àliQUA

Gen aliQUòRUM aliQUàRUM aliQUòRUM

Dat alìQUIBUS alìQUIBUS alìQUIBUS

Acc àliQUOS àliQUAS àliQUA

Abl alìQUIBUS alìQUIBUS alìQUIBUS

AGGETTIVI INDEFINITI

POSITIVI

Maschile femminile neutro significato

aliqui aliqua aliquod = qualche

ullus ulla ullum = alcuno

quidam quaedam quoddam = un tale

quisque quaeque quodque = ogni

unusquique unaquaeque unumquodque = ciascuno

quivis quaevis quodvis = chiunque

uterque utraque utrumque = entrambi

uterlibet utralibet utrumlibet = qualunque dei due

Differenza nell’uso di Alius e Alter

àlius-àlia-àliud = un altro ( alius serve ad indicare una persona o una cosa diversa da quella

)

di cui si parla

àlter-àltera-àlterum = l’altro ( alter serve ad indicare la seconda di due persone o cose di

)

cui si parla

Traduzione di “gli altri”

alii aliae alia = altre persone

1 reliqui reliquae reliqua = i rimanenti

2 ceteri ceterae cetera = tutti gli altri

3 PRONOMI E AGGETTIVI INDEFINITI

NEGATIVI

NEMO = NESSUNO (pronome)

NULLUS-NULLA-NULLUM = NESSUNO (aggettivo)

NIHIL = NULLA

NEUTER-NEUTRA-NEUTRUM = NESSUNO DEI DUE

Nom nìhil

Gen nullìus rei

Dat nùlli rei

Acc nìhil

Abl nùlla re

Declinazione di Némo Declinazione di nìhil

Nom némo

Gen néminis / nullìus

Dat némini / nùlli

Acc néminem

Abl nùllo PRONOMI E AGGETTIVI CORRELATIVI

TALIS………….QUALIS = tale… quale

TANTUS……….QUANTUS = tanto…quanto

TANTULUS……QUANTULUS = tanto piccolo… quanto piccolo

TOT……………..QUOT = tanti… quanti

ARRIVIAMO FINALMENTE AL VERBO ED AI SUOI CARATTERI

GENERALI

Il latino possiede 4 coniugazioni: in -are, -ère, -ere, -ire

Il verbo ha 3 forme (o diàtesi): attiva, passiva e deponente (=forma

passiva ma significato attivo)

Anche in latino, come in italiano, i modi del verbo si suddividono in:

modi finiti: indicativo, congiuntivo e imperativo

- modi indefiniti: infinito, participio, gerundio, gerundivo e supino

-

I tempi sono 6: presente, imperfetto, futuro, perfetto, piuccheperfetto,

futuro anteriore

I TEMI PRINCIPALI

I temi principali da cui derivano tutte le forme del verbo latino sono 3:

tema del presente: da cui si ricavano tutti i presenti, l’imperfetto e

- il futuro

tema del perfetto : da cui derivano tutti i perfetti, i piuccheperfetti e

- fut. ant.

tema del supino : da cui si ricava l’infinito fut., i participi perf. e

- futuro

Es. laud-o, as, laud-avi, laudat-um, laudare

LAUD- LAUDAV- LAUDAT-

(tema del presente) (tema del perfetto) (tema del supino)

presente - perfetto - infinito futuro

- imperfetto - piuccheperfetto - participio futuro

- futuro - futuro anteriore - participio perfetto

-

LE DESINENZE PERSONALI

Per la forma attiva sono: -o (-m), -s, -t, -mus, -tis, -nt

Per la forma passiva: -or (-r), -ris, -tur, -mur, -mini, -ntur

IL VERBO SUM

SUM-ES-FUI-ESSE

INDICATIVO

PRESENTE IMPERFETTO FUTURO

sum éram éro

es éras éris

est érat érit

sùmus eràmus èrimus

èstis eràtis éritis

sunt érant érunt

PERFETTO PIÙCHEPERF. FUT. ANTERIORE

fùi fùeram fùero

fuìsti fùeras fùeris

fùit fùerat fùerit

fùimus fueràmus fuérimus

fuìstis fueràtis fuéritis

fuèrunt fùerant fùerint

CONGIUNTIVO

PRESENTE PERFETTO

sim fùerim

sis fùeris

sit fùerit

sìmus fuérimus

sìtis fuéritis

sint fùerint

IMPERFETTO PIUCHEPERF.

éssem fuìssem

éssess fuìsses

ésset fuìsset

essémus fuissémus

essétis fuissétis

éssent fuìssent

IMPERATIVO - PRESENTE : es, éste

- FUTURO: ésto, ésto, estòte, sùnto

INFINITO: - Presente: ésse

- Passato : fuìsse

- Futuro : futùrum esse

PARTICIPIO: Presente: ens, éntis

Futuro: futùrus-a-um

GERUNDIO: (manca)

SUPINO (manca)

Dettagli
Publisher
A.A. 2013-2014
29 pagine
1 download
SSD Scienze antichità, filologico-letterarie e storico-artistiche L-FIL-LET/04 Lingua e letteratura latina

I contenuti di questa pagina costituiscono rielaborazioni personali del Publisher Angela903 di informazioni apprese con la frequenza delle lezioni di Lingua latina e studio autonomo di eventuali libri di riferimento in preparazione dell'esame finale o della tesi. Non devono intendersi come materiale ufficiale dell'università Università degli Studi di Pisa o del prof Scienze letterarie Prof.