De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 43

Sequitur illud 'intecessor rei malae salutaris civis esto'. Quis non studiose rei publicae subvenerit hac tam praeclara legis voce laudatus? Sunt deinde posita deinceps quae habemus etiam in publicis institutis atque legibus: 'Auspicia servanto, auguri parento.' est autem boni auguris meminisse maximis rei publicae temporibus praesto esse debere, Iovique optimo maximo se consiliarium atque administrum datum, ut sibi eos quos in auspicio esse iusserit, caelique partes sibi definitas esse traditas, e quibus saepe opem rei publicae ferre possit. Deinde de promulgatione, de singulis rebus agendis, de privatis magistratibusve audiendis.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 44

Tum leges praeclarissimae de duodecim tabulis tralatae duae, quarum altera privilegia tollit, altera de capite civis rogari nisi maximo comitiatu vetat. Et nondum intis seditiosis tribunis plebis, ne cogitatis quidem, admirandum tantum maioris in posterum providisse. In privatos homines leges ferri noluerunt, id est enim privilegium: quo quid est iniustius, cum legis haec vis sit, scitum et iussum in omnis? Ferri de singulis si centuriatis comitiis noluerunt. Discriptus enim populus censu ordinibus aetatibus plus adhibet ad suffragium silii quam fuse in tribus convocatus.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 45

Quo verius in causa nostra vir magni ingenii summaque prudentia L. Cotta dicebat, nihil omnino actum esse de nobis. Praeter enim quam quod comitia illa essent armis gesta servilibus, praeterea neque tributa capitis comitia rata esse posse neque ulla privilegii. Quocirca nihil nobis opus esse lege, de quibus nihil omnino actum esset legibus. Sed visum est et vobis et clarissimis viris melius, de quo servi et latrones scivisse aliquid dicerent, de hoc eodem cunctam Italiam quid sentiret ostendere.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 46

Sequitur de captis pecuniis et de ambitu. quae cum magis iudiciis quam verbis sancienda sint, adiungitur 'noxiae poena par esto', ut in suo vitio quisque plectatur, vis capite, avaritia multa, honoris cupiditas ignominia sanciatur. Extremae leges sunt nobis non usitatae, rei publicae necessariae. Legum custodiam nullam habemus, itaque eae leges sunt quas apparitores nostri volunt: a librariis petimus, publicis litteris consignatam memoriam publicam nullam habemus. Graeci hoc diligentius, apud quos [i]nomofulakoi[/i] creantur, nec ei solum litteras - nam id quidem etiam apud maiores nostros erat -, sed etiam facta hominum observabant ad legesque revocabant.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 47

Haec detur cura censoribus, quando quidem eos in re publica semper volumus esse. Apud eosdem qui magistratu abierint edant et exponant, quid in magistratu gesserint, deque iis censores praeiudicent. Hoc in Graecia fit publice constitutis accusatoribus, qui quidem graves esse non possunt, nisi sunt voluntarii. Quocirca melius rationes referri causamque exponi censoribus, integram tamen legi accusatori iudicioque servari. Sed satis iam disputatum est de magistratibus, nisi forte quid desideratis. [b]Atticus:[/b] Quid? Si nos tacemus, locus ipse te non admonet, quid tibi sit deinde dicendum? [b]Marcus:[/b] Mihine? De iudiciis arbitror Pomponi; id est enim iunctum magistratibus.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 48

[b]Atticus:[/b] Quid? De iure populi Romani, quem ad modum instituisti, dicendum nihil putas? [b]Marcus:[/b]: Quid tandem hoc loco est quod requiras? [b]Atticus:[/b] Egone? Quod ignorari ab iis qui in re publica versantur turpissimum puto. Nam ut modo a te dictum est leges a librariis peti, sic animadverto rosque in magistratibus ignoratione iuris sui tantum sapere quantum apparitores velint. Quam ob rem si de sacrorum alienatione dicendum putasti, quom de religione leges proposueras, faciendum tibi est ut magistratibus lege constitutis de potestatum iure disputes.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 13

[b]Atticus:[/b] Reddes igitur nobis, ut in religionis lege fecisti admonitu et rogatu meo, sic de magistratibus, ut disputes, quibus de causis maxime placeat ista discriptio. [b]Marcus:[/b] Faciam Attice ut vis, et locum istum totum, ut a doctissimis Graeciae quaesitum et disputatum est, explicabo, et ut institui nostra iura attingam. [b]Atticus:[/b] Istud maxime exspecto disserendi genus. [b]Marcus:[/b] Atqui pleraque sunt dicta in illis libris, quod faciendum fuit quom de optuma re publica quaereretur. Sed huius loci de magistratibus sunt propria quaedam, a Theophrasto primum, deinde a Dione Stoico quaesita subtilius.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 1

[b]Marcus:[/b] Sequar igitur ut institui divinum illum virum quem quadam admiratione commotus saepius fortasse laudo quam necesse est. [b]Atticus:[/b] Platonem videlicet dicis. [b]Marcus:[/b] Istum ipsum Attice. [b]Atticus:[/b] Tu vero eum nec nimis valde umquam nec nimis saepe laudaveris. Nam hoc mihi etiam nostri illi, qui neminem nisi suum laudari volunt, concedunt, ut eum arbitratu meo diligam. [b]Marcus:[/b] Bene hercle faciunt. Quid enim est elegantia tua dignius? Cuius et vita et oratio consecuta mihi videtur difficillimam illam societatem gravitatis cum humanitate. [b]Atticus:[/b] Sane gaudeo quod te interpellavi, quoniam quidem tam praeclarum mihi dedisti iudicii tui testimonium. Sed perge ut coeperas. [b]Marcus:[/b] Laudemus igitur prius legem ipsam veris et propriis generis sui laudibus? [b]Atticus:[/b] Sane quidem, sicut de religionum lege fecisti.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 2

[b]Marcus:[/b] Videtis igitur magistratus hanc esse vim ut praesit praescribatque recta et utilia et coniuncta cum legibus. Ut enim magistratibus leges, ita populo praesunt magistratus, vereque dici potest, magistratum esse legem loquentem, legem autem mutum magistratum.
…continua

De Legibus - Libro 3 - Paragrafo 3

Nihil porro tam aptum est ad ius condicionemque naturae - quod quom dico, legem a me dici intellegi volo - quam imperium, sine quo nec domus ulla nec civitas nec gens nec hominum universum genus stare, nec rerum natura omnis nec ipse mundus potest. Nam et hic deo paret, er huic oboediunt maria terraeque, et hominum vita iussis supremae legis obtemperat.
…continua
Vuoi approfondire Traduzione dal Latino all'Italiano di De Legibus, Cicerone con un insegnante esperto?
Trovalo su Ripetizioni.it