Schemi di grammatica latina

Declinazioni

1° declinazione

Rosa rosae

Rosae rosarum

Rosae rosis

Rosam rosas

Rosa rosae

Rosa rosis

2° declinazione

M/F s Ns M/Fp Np

Lupus/luper lupum Lupi Lupa

Lupi lupi Luporum Luporum

Lupo lupo Lupis Lupis

Lupum lupum Lupos Lupa

Lupe/luper lupum Lupi Lupa

Lupo lupo lupis Lupis

3° declinazione

→ Parisillabi I° gruppo: una consonante davanti al genitivo singolare -IS

M/Fs Ns M/Fp Np

Vario es vario a

Is um is um

I ibus i ibus

Em es vario a

vario es vario a

e ibus e ibus

→ Imparisillabi II° gruppo: due consonanti davanti al genitivo singolare -IS

M F N M/Fp Np

Vario is vario es a

Is is is ium ium

I i i ibus ibus

Em em vario es a

Vario is vario es a

E e e ibus ibus

→ Parisillabi II° gruppo: maschili e femminili

Vario es

Is ium

I ibus

Em es

Vario es

E ibus

→ III° gruppo: neutri che hanno il nominativo singolare -AL – AR - E

Vario ia

Is ium

I ibus

Vario ia

Vario ia

I ibus

IV° declinazione

M/F N M/Fp Np

An-us an-u an-us an-ua

An-us an-us an-uum an-uum

An-ui an-u an-ibus an-ibus

An-um an-u an-us an-ua

An-us an-u an-us an-ua

An-u an-u an-ibus an-ibus

V° declinazione

Res res

Rei rerum

Rei rebus

Rem res

Res res

Re rebus

pronomi personali

→ ego io; mei di me; mihi a me/mi; me me/mi; me da me

→ tu tui tibi te te

→ nos nostrum/nostri nobis nos nobis

→ vos vestri/vestrum vobis vos vobis

pronome personale 3persona = pronome dimostrativo

Is ea id

Eius eius eius

Ei ei ei

Eum eam id

Eo ea eo

Ei/ii eae ea

Eorum earum eorum

Eis/iis eis/iis eis/iis

Eos eas ea

Eis/iis eis/iis eis/iis

Pronome riflessivo 3persona

→ Sui di se; sibi a se/si; se se/si; se da se: singolare

→ Sui sibi se se plurale

Pronomi e aggettivi possessivi

Meus Mea Meum Mei Meae mea

Meo Meae Meo Meorum Mearum Meorum

Mei Meae Mei Meis Meis Meis

Meum Meam Meum Meos Meas Mea

Mi Mea Meum Mei Meae Mea

Meo Mea me Meis Meis meis

Tuus Tua Tuum Tui Tuae tua

Suus Sua Suum Sui Suae sua

Noster Nostra Nostrum Nostri Nostrae nostra

Suus Sua Suum Sui Suae sua

Pronomi e aggettivi determinativi

→ Stesso, proprio lui;

→ no vocativo

Ipse Ipsa Ipsum Ipsi Ipsae ipsa

Ipsius Ipsius Ipsius ipsorum Ipsarum Ipsorum

Ipsi Ipsi Ipsi Ipsis Ipsis Ipsis

Ipsum Ipsam Ipsum Ipsos Ipsas ipsos

ipso ipsa ipso Ipsis ipsis ipsis

→ Medesimo,

→ no vocativo

Idem Eadem Idem iidem easdem Eadem

Eiusdem Eiusdem Eiusdem Eorundem Earundem Eorundem

Eidem Eidem Eidem iisdem Iisdem Iisdem

Eundem Eandem Idem Eosdem Easdem Eadem

Eodem eadem eodem iisdem iisdem iisdem

Pronomi e aggettivi dimostrativi

→ Questo,

→ no vocativo

Hic Haec Hoc Hi Hea haec

Huius Huius Huius Horum Harum Horum

Hui Hui Hui his His His

Hunc Hanc Hoc Hos has Haec

Hoc Hac hoc his his His